Fraza SELECT musi być pierwszą frazą zapytania. Oprócz nazw kolumn i wyrażeń nad nimi można w niej używać dodatkowo specjalnego symbolu * oznaczającego ,,wszystkie atrybuty relacji”. Na przykład aby wynik zawierał wszystkie kolumny tabeli piszemy:

SELECT *
FROM Zwierz
WHERE gatunek = 'lew';

i otrzymujemy

Fraza WHERE jest opcjonalna, jej pominięcie oznacza, że wynik będzie zawierał odpowiedniki wszystkich wierszy źródłowej tabeli.

W warunkach umieszczanych we frazie WHERE można umieszczać typowe wyrażenia złożone zawierające

• Operatory arytmetyczne: +, -, *, /.

• Operatory porównywania: =, <A>, <, >, <A=, ≥.

• Spójniki logiczne: AND, OR, NOT.

na przykład:

SELECT imie
FROM Zwierz
WHERE gatunek = 'lew' AND wiek > 4;

W bazie danych często przechowujemy niekompletną informację. Czasem jest to zamierzone, na przykład w tabeli z ocenami studentów z różnych przedmiotów pewne kolumny mogą nie zawierać ocen, ponieważ nie odbyły się jeszcze egzaminy.

W innych przypadkach informacja nie jest znana, na przykład może nie być wiadomo, kto jest producentem komputera otrzymanego w ramach darowizny, choć niewątpliwie taki producent istnieje.

We wszystkich takich sytuacjach używa się w SQL wyróżnionej wartości NULL, umieszczając ją w odpowiednich kolumnach w danym wierszu.

Należy bardzo uważać na wartości NULL w warunkach. Logika dla warunków w SQL jest trójwartościowa: true, false, unknown. Jakiekolwiek normalne porównanie z wartością NULL daje wynik unknown, podobnie jest dla operacji arytmetycznych (inaczej mówiąc NULL jest ,,zaraźliwe”).

Dlatego do sprawdzania wartości pustych należy używać specjalnych operatorów porównania IS NULL i IS NOT NULL.

W podanych dalej warunkach elementarnych SQL operator można zwykle poprzedzać dodatkowo symbolem NOT (oczywiście z odwróceniem znaczenia).

Wyrażenie wartość IN zbiór

bada przynależność wartości do zbioru. Zbiór może byc podany jawnie przez wyliczenie elementów (elem1, …, elemxn)

lub jako zapytanie wewnętrzne.

Wyrażenie wartość BETWEEN a AND b

sprawdza, czy wartość należy do podanego przedziału domkniętego [a,b].

Wyrażenie napis LIKE wzorzec

oznacza dopasowanie napisu do wzorca. We wzorcu (który także powinien być napisem) % oznacza dowolny ciąg znaków, zaś _ dowolny pojedynczy znak.

W klauzuli SELECT można używać wyrażenia

CASE WHEN warunek THEN wartość
     ...
     ELSE wartość
END

SELECT imie, nazwisko,
       CASE WHEN wiek IS NULL THEN 'nie wiadomo'
            WHEN wiek >= 18 THEN 'dorosły'
            ELSE 'nieletni'
       END
FROM ...

Do wartości NULL przyda się wyrażenie COALESCE(v1, v2).

Jego wartością jest v1, o ile nie jest NULL, w przeciwnym razie v2.

SQL nie jest algebrą relacji, dlatego powtórzenia nie są automatycznie eliminowane z tabel. Do usuwania potwórzeń z wyników zapytań służy modyfikator DISTINCT we frazie SELECT

SELECT DISTINCT kontynent
FROM Gatunki;

Operacje teoriomnogościowe UNION, INTERSECT i EXCEPT automatycznie eliminują powtórzenia, o ile nie zastosowano modyfikatora ALL

(SELECT gatunek
 FROM Zwierz
 WHERE waga > 100)
UNION ALL
(SELECT gatunek
 FROM Zwierz
 WHERE wiek > 10);

Większośc typów w SQL to typy znane z innych języków programowania. Najbardziej przydatne to

• CHAR(n): napis o długości n znaków,

• VARCHAR(n), VARCHAR2(n): napis o zmiennej długości nie przekraczającej n znaków,

• NUMERIC(n), NUMERIC(n, m): liczba o zadanej precyzji

• INTEGER, INT: liczba całkowita,

• DATE: data,

• BOOLEAN: wartość logiczna (prawda lub fałsz).

SQL zawiera wiele funkcji do konwersji między typami, ale oprócz nich można używać uniwersalnej konstrukcji CAST, np. CAST(wczoraj AS TEXT)

zamieni wartość typu DATE z kolumny wczoraj na tekst.

Tabele zdefiniowane przez CREATE TABLE są trwale przechowywane w bazie danych i aby się ich pozbyć należy użyć DROP TABLE. Czasem jednak potrzebujemy tabeli tylko na czas obliczeń do przechowywania wyników częściowych. Służa do tego tabele robocze.

Są one widoczne tylko w sesji, w której zostały utworzone i znikają automatycznie po jej zakończeniu. Tworzymy je używając rozszerzonej postaci CREATE TABLE

CREATE TEMPORARY TABLE nazwa(
  ...
);

SELECT ... INTO TEMPORARY TABLE nazwa
FROM ...
...;

Terminem więzy spójności określa się elementarne warunki na poprawność bazy danych, zapisane składniowo w definicji tabeli lub innego obiektu. Podaje się je po nazwie i typie kolumny której dotyczą. Jeśli natomiast ograniczenie dotyczy kilku kolumn (np. klucz główny składający się z dwóch kolumn), zapisujemy je osobną deklaracją.

Deklaracja NOT NULL zakazuje umieszczania wartości pustych w kolumnie, której dotyczy. Przy wstawianiu wierszy zawsze należy podać jakąś wartość dla tej kolumny.

Deklaracja UNIQUE mówi, że wartości w tej kolumnie (lub kolumnach) są unikalne — żadne dwa wiersze nie mogą zawierać tej samej wartości.

Deklaracja PRIMARY KEY określa klucz główny. Równoważna jest deklaracji UNIQUE NOT NULL, no i może wystąpić tylko raz.

Deklaracja CHECK warunek umożliwia podanie wyrażenia SQL, określającego dodatkowe ograniczenia na poprawność danych.

I wreszcie deklaracja REFERENCES nazwa-tabeli. Określa ona kolumnę jako klucz obcy (ang. foreign key). Klucz obcy zawiera odwołanie do innej tabeli przez umieszczenie w deklarowanej kolumnie wartości z klucza głównego do tamtej tabeli. Oznacza to, że dozwolone są tylko takie wartości, które występują jako klucze w tabeli, do której się odwołujemy. Takie ograniczenie jest czasem nazywane ,,więzami integralności referencyjnej”.

Oczywiście dla klucz obcego trzeba zadbać o to, żeby typy kolumn, po których łączymy, były zgodne.

W deklaracji tabeli Zwierz wystąpiła deklaracja kolumny gatunek

...
  gatunek VARCHAR(30) REFERENCES Gatunki,
...

W deklaracjach odwołań do innych tabel można dodatkowo określić wymagane zachowanie w przypadku usuwania lub modyfikacji wartości klucza obcego w jego macierzystej tabeli, np.:

  ... ON DELETE SET NULL,
  ... ON UPDATE CASCADE

Pierwsza z tych deklaracji mówi, że w przypadku usunięcia danej wartości klucza obcego z macierzystej tabeli należy jego wartość zastąpic przez NULL. Przy braku takiej deklaracji usunięcie tej wartości spowodowałoby błąd.

Druga deklaracja mówi, że w przypadku zmiany wartości klucza na inną należy zmienioną wartość umieścić również w miejscach odwołań (tzw. ,,kaskada modyfikacji”. Wartość klucza jest zresztą zmieniana niezwykle rzadko, na ogół jako wynik błędu przy wpisywaniu.

W przypadku kluczy obcych należy zwracać uwagę na ewentualne cykle. Powstający problem jest odmianą powszechnie znanego problemu ,,kury i jajka” (co było pierwsze?). Poniższe dwa polecenia zawsze powodują błąd

CREATE TABLE Kura (
  imie CHAR(8) PRIMARY KEY,
  jajko INTEGER REFERENCES Jajko
);
CREATE TABLE Jajko (
  numer INTEGER PRIMARY KEY,
  kura CHAR(8) REFERENCES Kura
);

W przypadku deklaracji klucza obcego wymaga się, aby istniała tabela, do której się odwołujemy. Tutaj podczas tworzenia tabeli Kura system napotyka frazę odnoszącą się do tabeli Jajko, która jeszcze nie istnieje!

Zmiana kolejności poleceń też nic nie pomoże, ponieważ analogiczne odwołanie występuje w tabeli Jajko.

Nazwane więzy można usuwać poleceniem:

ALTER TABLE tabela DROP CONSTRAINT nazwa;

Należy zawsze pamiętać, aby przed usunięciem tabel zawsze przedtem usunąć ręcznie więzy cykliczne, w przeciwnym razie SQL nie pozwoli na usunięcie tabel.

ALTER TABLE Jajko DROP CONSTRAINT Jajko_Kura;
ALTER TABLE Kura DROP CONSTRAINT Kura_Jajko;
DROP TABLE Jajko;
DROP TABLE Kura;

W DROP TABLE można użyć modyfikatora CASCADE, ale nie zawsze radzi on sobie z takimi sytuacjami.