5. Zasada bang–bang

Twierdzenie 5.1 (Zasada bang–bang (bang–bang principle))

Dla (LA): Niech t1>0 oraz x0Ct1. Wówczas istnieje sterowanie bang-bang u, które prowadzi x0 do 0 w czasie t1.

Zatem

Ct1=CBBt1t1>0 . (5.1)
Dowód: [19], str. 27–30, [27], str. 171.

Dowód zostanie przeprowadzony w 3 krokach.

  1. Niech

    L(0,t)={u:]0,t[Rm:u:=esssup0<s<t|u(s)|<}

    dla t>0.

    Definicja 5.1

    Niech ujL0,t, dla j=1,, oraz uL0,t. Ciąg uj jest zbieżny do u słabo (weakly convergent) w L0,t (zapis uju), jeżeli

    limj0tujsvsds=0tusvsds

    dla każdego vL10,t.

    Niech X będzie przestrzenią Banacha. Mamy

    XXA:J:XXA,J[x](x)=x(x)xX.

    W X można zdefiniować następujące topologie (poprzez zdefiniowanie zbieżności ciągów)

    • topologię mocną: limjxj-xX=0,

    • topologię słabą: limjxAxj=xAx dla każdego xAXA,

    • topologię słabą: limjxjx=xx dla każdego xX.

    Słaba topologia w X jest najsłabszą topologią, w której każdy xAXA pozostaje ciągły.

    Słaba topologia w X jest najsłabszą topologią, przy której funkcjonał Jx, zdefiniowany na X jest ciągły dla każdego xX.

    Kula jednostkowa w X jest zwarta w słabej topologii (twierdzenie Banacha–Alaoglu–Bourbakiego).

    Mamy L10,t=L0,t, L10,tL0,t.

    Ćwiczenie 5.1

    Pokazać, że L0,tL10,t.

    Rozwiązanie ćwiczenia: Niech m=1. Rozważmy ustalony przedział 0,t, 0<t. Niech T będzie przekształceniem C0,t;R1ff0. Wówczas mamy

    TffL0,t.

    Z twierdzenia Hahna–Banacha (por. [34], §17) istnieje rozszerzenie tego funkcjonału liniowego (do L0,t) zachowujące normę (oznaczamy również przez T):

    TggL0,tgL0,t.

    Jeżeli L0,t=L10,t, to istnieje hL10,t, t.ż.

    f0=0tfshsds,

    dla fC0,t;R1.

    Stąd jeżeli 0<a<bt, to

    abhsds=0,

    a zatem h=0 prawie wszędzie. Dla f=1 otrzymujemy sprzeczność: 1=0.

    Twierdzenie 5.2 (Alaoglu)

    Niech t>0 oraz ujj=1,Um0,t. Wówczas istnieje podciąg ujkk=1, oraz uUm0,t, t.ż

    ujkuk

    Dowód: [30], str. 181; [34], str. 219.

    Definicja 5.2

    Punkt zK nazywa się ekstremalny (extreme) jeżeli

    (z=λx1+(1-λ)x2dla 0<λ<1orazx1,x2K)(z=x1=x2),

    czyli nie istnieją punkty x1,x2K, x1x2 oraz 0<λ<1, t.ż. z=λx1+1-λx2.

    Twierdzenie 5.3 (Kreina–Milmana)

    Niech t>0 oraz K będzie niepustym, wypukłym podzbiorem L0,t, zwartym w słabej topologii. Wówczas K ma (przynajmniej jeden) punkt ekstremalny.

    Dowód: [34], str. 212.

  2. Rozważamy zagadnienie (LA):

    x˙=Ax+Bu,x0=x0

    Niech Δt1 będzie zbiorem sterowań, które prowadzą x0Ct1 do 0 w czasie t1:

    Δt1=uUm0,t1:uprowadzix0do 0wt1

    Pokażemy, że Δt1 spełnia założenia tw. Kreina–Milmana, a następnie, że punkt ekstremalny jest sterowaniem bang–bang.

    Lemat 5.1

    Zbiór Δt1 spełnia założenia tw. Kreina–Milmana.

    Dowód: [19], str. 27–30, [27], str. 171.

    x0Ct1, więc Δt1. Pokażemy, ze Δt1 jest wypukły.

    uΔt1 wtedy i tylko wtedy, gdy

    x0=-0t1e-AsBusds

    Niech u,u¯Δt1 oraz 0λ1.

    Wówczas

    x0=-0t1e-AsBλus+1-λu¯sds

    Zatem λu+1-λu¯Δt1.

    Pokażemy zwartość w słabej topologii. Niech ujj=1,2,Δt1.

    Z tw. Alaoglu: ist. jk oraz uUm0,t1, t.ż. ujku dla k

    Musimy pokazać, że uΔt1. Z ujkΔt1 wynika, że

    x0=-0t1e-AsBujksds-0t1e-AsBusds

    z definicji słabej zbieżności. Zatem uΔt1.

    Z twierdzenia Kreina–Milmana istnieje punkt ekstremalny u w Δt1.

  3. Pokażemy, że dla prawie każdego t0,t1 i każdego j=1,,m:

    ujt=1

    Załóżmy, że nie! Istnieje więc indeks i oraz podzbiór G0,t1 o dodatniej mierze, t.ż. uit<1 dla tG. Istnieje ε>0 oraz GG, t.ż.

    G>0,uit1-ε,tG.

    Niech v=vtRm będzie t.ż. v=0,,0,vii,0,,0T, gdzie

    • vi0 na G,

    • vi1,

    • v0,t1G=0

      oraz

    • Ge-AsBvsds=0 .

    Niech

    u1=u+εv,u2=u-εv,

    Mamy u1,u2Δt1. Rzeczywiście

    -0t1e-AsBu1sds==A-0t1e-AsBusds-ε0t1e-AsBvsds=0=x0

    Mamy u1i1:

    u1it=uitdlatG,u1it=ut+εvitdlatG,

    Na G mamy ui1-ε, a zatem

    u1ituit+εvit1-ε+ε=1

    Podobnie u2, zatem u1,u2Δt1.

    u1=u+εv,u1u,u2=u-εv,u2u,
    12u1+12u2=u

    Sprzeczność: bo u jest punktem ekstremalnym Δt1.

Uwaga 5.1

Zasada bang–bang pozostaje bez zmiany w przypadku, gdy celem jest y0, yRn. Rzeczywiście:

y=eAt1(x0+0t1e-AsBu(s)ds)
0=eAt1y0+0t1e-AsBusds,y0=x0-e-At1y

Z zasady bang–bang istnieje vUBB0,t1, t.ż.

0=eAt1(y0+0t1e-AsBv(s)ds)
y=eAt1x0+0t1e-AsBvsds
Uwaga 5.2

Analogicznie dla

x˙t=Axt+But+ct.
Uwaga 5.3

Przykład 4.1 pokazuje, że zasada bang–bang nie zachodzi dla układów nieliniowych. Przykład 2.3 i twierdzenie 2.6 pokazują, że zasada bang–bang nie zachodzi dla sterowań nieograniczonych.

Treść automatycznie generowana z plików źródłowych LaTeXa za pomocą oprogramowania wykorzystującego LaTeXML.

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.

Projekt współfinansowany przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego i przez Uniwersytet Warszawski.