Zajmiemy się teraz innym opisem wielościanów.
1) Niech
oraz
należą do
.
traktujemy jako
punkty, zaś
jako wektory. Wówczas zbiór
.
jest wielościanem.
2) Jeżeli
jest wielościanem to istnieją takie punkty
oraz wektory
, że
.
3) Jeżeli
jest wielościanem z wierzchołkiem, gdzie
jest zbiorem wierzchołków
, zaś
jest zbiorem wektorów kierunkowych krawędzi nieograniczonych, to
.
Twierdzenie to ma skomplikowany dowód więc przedstawimy go dopiero po wprowadzeniu teorii dualności.
Z twierdzenia strukturalnego wynika,
że każdy wielościan można przedstawić w postaci sumy algebraicznej dwóch zbiorów. Gdy
to
, gdzie
jest wielościanem klasycznym zaś
jest stożkiem.
Aby przybliżyć twierdzenie przedstawimy przykład gdy
jest sympleksem:
Niech
będzie układem punktów z
w
położeniu ogólnym
takim, że
. Wówczas
jest
wielościanem opisanym układem
nierówności:
0) ![\det\left[\begin{array}[]{ccccc}x_{1}&x_{2}&\cdots&x_{n}&1\\
&&p_{1}&&1\\
&&\vdots&&\vdots\\
&&p_{n}&&1\end{array}\right]\geq 0](wyklady/op1/mi/mi1734.png)
1) ![\det\left[\begin{array}[]{ccccc}&&p_{0}&&1\\
x_{1}&x_{2}&\cdots&x_{n}&1\\
&&p_{2}&&\\
&&\vdots&&\vdots\\
&&p_{n}&&1\end{array}\right]\geq 0](wyklady/op1/mi/mi1722.png)
![]()
n)
.
Ponadto zbiorem wierzchołków
jest
zaś krawędziami są odcinki łączące dowolne dwa wierzchołki.
Niech
będzie dowolnym punktem. Ponieważ ciąg
jest bazą punktową
więc istnieje taki układ wag
, (
), że
. Badamy kiedy punkt
spełnia
- tą nierówność.
![\det\left[\begin{array}[]{ccc}p_{0}&&1\\
\vdots&&\vdots\\
p_{{j-1}}&&1\\
q&&1\\
p_{{j+1}}&&1\\
\vdots&&\vdots\\
p_{n}&&1\end{array}\right]=\det\left[\begin{array}[]{ccc}p_{0}&&1\\
\vdots&&\vdots\\
p_{{j-1}}&&1\\
\sum _{{i=0}}^{{n}}r_{{i}}p_{{i}}&&\sum _{{i=0}}^{{n}}r_{{i}}\\
p_{{j+1}}&&1\\
\vdots&&\vdots\\
p_{n}&&1\end{array}\right]=](wyklady/op1/mi/mi1724.png)
teraz dla
od j-tego wiersza macierzy odejmujemy wiersz i-ty pomnożony przez
.
.
Ponieważ przyjęliśmy
, więc punkt
spełnia
- tą nierówność wtedy i tylko wtedy gdy
. Zatem punkt
wtedy i tylko wtedy, gdy spełnia wszystkie
nierówności.
Ponieważ dla każdego
punkt
spełnia wszystkie za wyjątkiem
- tej nierówności jako równania więc jest wierzchołkiem. Więcej wierzchołków nie ma gdyż
nierówności ze zbioru
elementowego można wybrać na
sposobów.
Podobnie
nierówności można wybrać na
sposobów, czyli tyle ile jest par wierzchołków.
Rozpoczynamy od badania wielościanów podobnych do stożków. Wprowadźmy zatem formalną definicję.
S-wielościanem nazywamy wielościan który ma dokładnie jeden wierzchołek.
Ściana s-wielościanu jest s-wielościanem.
Niech
będzie ścianą s-wielościanu
. Na mocy twierdzenia 3.5 ściana
ma wierzchołek i jest to jedyny wierzchołek.
Jeżeli s-wielościan
ma więcej niż jeden punkt to ma krawędź nieskończoną.
Niech
będzie wierzchołkiem
zaś
dowolnym innym punktem
s-wielościanu. Teraz
jest wielościanem zawierającym
, a nie zawierającym
.
ma wierzchołki na mocy wniosku 3.4. Niech
będzie wierzchołkiem
. Wówczas
leży na przecięciu brzegów
liniowo niezależnych półprzestrzeni opisujących
. Jednym z nich jest
a pozostałe
opisują
. Zatem
należy do krawędzi
i
jest wektorem krawędzi nieskończonej.
Niech
będzie punktem wielościanu
. Jeżeli wektor
spełnia warunek:
to
.
1) Niech
będzie
półprzestrzenią. Teraz:
![]()
![]()
![]()
to implikuje ![]()
![]()
2) Niech
będzie przecięciem półprzestrzeni. Jeżeli
, to
, a z kroku 1)
. Zatem
.
Uwaga. Lemat pozostaje prawdziwy gdy założenie ”
jest wielościanem” zastąpimy ”
jest zbiorem wypukłym i domkniętym”.
Niech
będzie s-wielościanem. Wówczas
gdzie
jest wierzchołkiem
zaś
jest zbiorem wektorów kierunkowych krawędzi nieograniczonych.
Z lematu 4.1 wynika inkluzja ![]()
Dowód przeciwnej inkluzji przeprowadzimy przez indukcję względem wymiaru
.
Jeżeli
to
jest punktem i dowód jest oczywisty.
Niech
będzie wierzchołkiem s-wielościanu
zaś
dowolnym innym punktem
. Niech
będzie wektorem krawędzi nieskończonej.
1) Jeżeli
należy do krawędzi o wektorze kierunkowym
to
dla pewnego
.
2) Przypuśćmy, że
nie należy do żadnej krawędzi. Prosta
przecięta z
daje półprostą. Nazwijmy jej początek
. Istnieje teraz
takie, że
. Ściana
ma mniejszy wymiar niż
więc z założenia indukcyjnego
dla pewnych
i wektorów kierunkowych krawędzi nieograniczonych
. Zatem
ma żądane przedstawienie.
Niech punkt
będzie wierzchołkiem wielościanu
. Wówczas istnieje wielościan
spełniający warunki:
a) Punkt
jest wierzchołkiem wielościanu
.
b)
.
c) Jeżeli
jest krawędzią wielościanu
, to
jest krawędzią wielościanu
.
Niech
będzie przecięciem półprzestrzeni, gdzie
. Przenumerowując półprzestrzenie w razie potrzeby możemy przyjąć, że
.
Zdefiniujmy
.
Wtedy
i
jest jedynym wierzchołkiem
, gdyż na mocy twierdzenia 3.2
jest wierzchołkiem
jest wierzchołkiem
.
Niech teraz
będzie krawędzią wielościanu
. Wówczas
, dla pewnej półprzestrzeni
zawierającej
. Ponieważ
więc wystarczy wykazać, że ściana
do której należy
nie jest jedno punktowa. Dla każdego
istnieje
taki, że
. Przyjmując
otrzymujemy
dla
. Zatem
oraz
.
Rozważmy zagadnienie ![]()
![]()
Niech
będzie wierzchołkiem
, zaś
wektorem
kierunkowym krawędzi wychodzącej z wierzchołka ![]()
lub
jest krawędzią.
Krawędź tą nazywamy:
poprawiającą gdy
,
neutralną gdy
,
pogarszającą gdy
.
W przypadku zadania
krawędź nazywamy:
poprawiającą gdy
,
neutralną gdy
,
pogarszającą gdy
.
Jeśli z wierzchołka
wielościanu
nie wychodzi
żadna krawędź poprawiająca to
jest punktem optymalnym zadania
![]()
Inaczej mówiąc, dla zadań typu
.
Jeżeli
jest wierzchołkiem wielościanu
i
jeśli dla każdego wektora
, kierunkowego dla krawędzi wychodzącej z
, iloczyn skalarny
to
.
Niech
będzie wielościanem z lematu 4.2. Wówczas
na mocy twierdzenia 4.2
jako s - wielościanem można opisać
, gdzie
są wszystkimi wektorami kierunkowymi
krawędzi
a więc wektorami kierunkowymi krawędzi wielościanu
wychodzących z
.
Weźmy dowolny punkt
. Wtedy
.
Zatem
.
Jeśli zadanie
ma rozwiązanie i wielościan będący obszarem dopuszczalnym ma wierzchołek to istnieje wierzchołek obszaru
dopuszczalnego, który jest punktem optymalnym.
Badając krawędzie wychodzące z wierzchołka
możemy
rozstrzygnąć, czy jest to punkt optymalny.
| Dany wielościan opisany układem t nierówności w |
| wierzchołek |
| 0) |
| 1) Budujemy tablicę |
| wychodzące z wierzchołka |
| 2) Dopóki |
| 3) Wybieramy krawędź |
| 4) Jeżeli |
| poprawiającą to: |
| 5) Jeżeli |
| nieskończoną to STOP: zadanie nieograniczone. |
| 6) Jeżeli |
| 7) Znajdujemy jej drugi koniec |
| |
| 8) |
Algorytm sympleks jest skończony, gdyż wielościan ma skończoną liczbę wierzchołków i krawędzi.
Badamy zadanie
, gdzie
![]()
![]()
Jako wierzchołek startowy weźmiemy punkt
.
Jest on opisany układem
pochodzącym z dwóch ostatnich
nierówności.
Wychodzą z niego dwie krawędzie w kierunku wektora
-
poprawiająca i w kierunku wektora
- pogarszająca.
Wybieramy krawędź
i szukamy ograniczenia na
podstawiając do pozostałych nierówności. ![\left\{\begin{array}[]{c}t\leq 2\\
0\leq 5\\
t\geq 0\end{array}\right.](wyklady/op1/mi/mi519.png)
Więc
i drugim końcem krawędzi jest wierzchołek
opisany układem ![]()
pochodzącym z pierwszej i ostatniej
nierówności. Opuszczając pierwszą równość otrzymamy krawędź,
którą przyszliśmy a więc z punktu widzenia wierzchołka
krawędź pogarszającą. Opuszczamy równanie
.
Równanie
opisuje prostą
.
Wstawiamy do pozostałych nierówności i otrzymujemy:
.
Więc
i drugim końcem krawędzi jest wierzchołek
opisany układem ![]()
pochodzącym z pierwszej i drugiej
nierówności. Zauważmy, że funkcja celu wzrosła z 2 do
więc krawędź była poprawiająca.
Z wierzchołka
wychodzą dwie krawędzie, pogarszająca,
którą przyszliśmy i leżąca na prostej opisanej równaniem
. Wstawiając do pierwszej nierówności otrzymujemy
. Więc wektorem kierunkowym jest
. Jest to krawędź
pogarszająca i stąd
jest wierzchołkiem optymalnym.
Niech
będzie wielościanem opisanym układem:
![\begin{array}[]{c}x_{1}-2x_{2}+x_{3}\leq 3\\
2x_{1}-3x_{2}-3x_{3}\leq 2\\
3x_{1}-5x_{2}-2x_{3}\leq 5\end{array}](wyklady/op1/mi/mi547.png)
,
, ![]()
a) Dla każdego z punktów:
,
,
,
wylicz najmniejszy wymiar ściany
do której ów punkt należy.
b) Opisz wszystkie krawędzie
zawierające punkt
.
Opisz prosty algorytm metody sympleks na przykładzie zadania:
Max
, gdy:
![]()
![]()
![]()
,
, ![]()
Niech
będzie niepustym wielościanem zawartym w
- kuli o środku w początku układu współrzędnych i promieniu 50
zawartej w
. Badamy graf
niezorientowany, którego wierzchołki są
wierzchołkami
zaś krawędzie są krawędziami
.
a) Udowodnij, że
jest skończonym grafem spójnym.
b) Udowodnij, że
jest drzewem wtedy i tylko wtedy gdy
ma
co najwyżej jedną krawędź.
Niech p będzie wierzchołkiem optymalnym zadania PL o obszarze dopuszczalnym W. Wiemy, że spośród krawędzi wychodzących z p tylko jedna krawędź
jest neutralna. Udowodnij, że
jest zbiorem punktów optymalnych.
Treść automatycznie generowana z plików źródłowych LaTeXa za pomocą oprogramowania wykorzystującego LaTeXML.
strona główna | webmaster | o portalu | pomoc
© Wydział Matematyki, Informatyki i
Mechaniki UW, 2009-2010.
Niniejsze materiały są udostępnione bezpłatnie na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Bez utworów zależnych 3.0 Polska.
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach
Europejskiego Funduszu Społecznego.
Projekt współfinansowany przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego i przez Uniwersytet Warszawski.